Στην εγκυμοσύνη και τη λοχεία μπορεί πάντα να προκύψουν απροσδόκητες εμπειρίες και δύσκολα συναισθήματα. Μπορεί να έρθουν αλλαγές στα πλάνα κατά τον τοκετό ή δυσκολίες στη φροντίδα του μωρού. Μπορεί η εμπειρία της εγκυμοσύνης, του τοκετού ή της λοχείας να μην είναι όπως την προγραμματίσατε ή τη φανταζόσασταν, γεγονός που προκαλεί σε κάποιες γυναίκες ένα έντονο αίσθημα ματαίωσης. Μπορεί να αισθάνεστε ότι έχετε να διαχειριστείτε παράλληλες προκλήσεις (οικονομικές, επαγγελματικές, δυσκολίες στις σχέσεις, κλπ.), οι οποίες σας κατακλύζουν. Μπορεί να αναδυθούν συχνά απωθημένες, ανεπεξέργαστες δυσκολίες στη σχέση σας με τη δική σας μητέρα, τραύματα από τη δική σας πατρική οικογένεια. Μπορεί ακόμα και να εκδηλωθούν αγχώδεις ή καταθλιπτικές διαταραχές της περιγεννητικής περιόδου ή να πυροδοτηθούν προϋπάρχουσες ψυχικές δυσκολίες.
Τέτοιου είδους βιώματα ενδέχεται να οδηγήσουν σε μεγάλες δόσεις ενοχής, ανησυχίας και άγχους. Αν προσθέσουμε σ’ αυτά τις ορμονικές μεταβολές, την έλλειψη ύπνου και την εξάντληση από τις νέες ευθύνες της φροντίδας του μωρού, τότε η μητρότητα φαντάζει πραγματικός άθλος!
Ακόμη, οι κοινωνικές προσδοκίες γύρω από τη μητρότητα (το στερεότυπο της μητέρας που πλέει σε πελάγη ευτυχίας και προσαρμόζεται ενστικτωδώς και απόλυτα στον νέο ρόλο και στις νέες απαιτήσεις) κάνουν πολλές γυναίκες να βιώνουν έντονο στίγμα, ντροπή και αυτο-μομφή, να αποκρύπτουν τις δυσκολίες τους και να μην αναζητούν βοήθεια γι’ αυτές. Έτσι, βρίσκονται συχνά παγιδευμένες, αβοήθητες, και μόνες.
Νέες μαμάδες, θα ήθελα πολύ να πιστέψετε ότι, παρ’ όλο που συχνά η κοινωνία δεν μιλάει γι’ αυτό (τελευταία, βέβαια, έχουν υπάρξει αξιοθαύμαστες μετατοπίσεις στο κοινωνικό αφήγημα και προσπάθειες ευαισθητοποίησης του κοινού γύρω από την ψυχική υγεία της μητέρας), τα δύσκολα συναισθήματα στην εγκυμοσύνη και τη λοχεία είναι συχνά και αναμενόμενα. Πολλές μέλλουσες και νέες μαμάδες βιώνουν ανάμεικτα συναισθήματα όπως ευτυχία και ενθουσιασμό αλλά και άγχος, αγωνία, φόβο, ή και θλίψη καθώς έρχονται αντιμέτωπες με τις νέες εμπειρίες και τις πολλαπλές προκλήσεις του νέου ρόλου τους. Και οι μητέρες αυτές δεν είναι ένοχες ή ανεπαρκείς.
Όλες αυτές οι ανησυχίες γύρω από το αν είστε καλή μαμά, αν κάνετε αρκετά για το μωρό σας, όλες αυτές οι νέες ευθύνες, τα άγνωστα μονοπάτια, οι αλλαγές στο σώμα σας ή τις οικογενειακές ισορροπίες, οι αμφιβολίες, οι ανησυχίες, οι φόβοι, όλες αυτές οι γνώμες και συμβουλές των γύρω σας που συχνά είναι αντικρουόμενες μεταξύ τους, η αίσθηση ότι χάνετε τον έλεγχο, οι στιγμές που δεν αντέχετε άλλο…
Κι οι προσδοκίες σας; Θέλετε να είστε η τέλεια μαμά, χαρούμενη, ακούραστη και πάντα διαθέσιμη για το μωρό σας ενώ ταυτόχρονα θέλετε να διατηρήσετε τους ρόλους και τις απαιτήσεις που είχατε από τον εαυτό σας πριν γίνετε μαμά. Αλλά η ανθρώπινη φύση σας κάποιες φορές δεν σας το επιτρέπει! Επειδή, μαντέψτε… είστε άνθρωπος! Έχετε τα ιδανικά σας, τις ελπίδες, τις προσδοκίες και τις αξίες σας για τη μητρότητα, ακριβώς επειδή θέλετε τόσο πολύ να είστε μια υπέροχη μαμά. Κι όλες αυτές οι ανησυχίες γύρω από το αν είστε ‘αρκετή’, αποκαλύπτουν αυτή ακριβώς την επιθυμία να δώσετε στο μωρό σας μια καλή μητέρα!
Και μερικές φορές, όταν η ζωή έχει άλλα σχέδια, όταν οι προσδοκίες σας δεν ικανοποιούνται, όταν ανθρώπινα κουράζεστε, όταν ανθρώπινα κάνετε λάθη, τότε μπορεί να μην μοιάζετε στην ακούραστη, χαρούμενη μαμά που ονειρεύεστε. Και μπορεί να κλάψετε. Να στεναχωρηθείτε. Να θυμώσετε. Και είναι σημαντικό να ξεκουραστείτε. Να φροντίσετε τον εαυτό σας. Να ζητήσετε βοήθεια. Να αποδεχτείτε ότι είναι ανθρώπινο να βιώνετε δυσκολίες, είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε τόσο τα όμορφα όσο και τ δύσκολα συναισθήματα και να τα αγκαλιάσετε όλα.
Νέες μαμάδες, αναγνωρίστε τα συναισθήματα που νιώθετε και τους τρόπους που τα εκδηλώνετε (κλάμα, νεύρα, απόσυρση, ξεσπάσματα, κλπ.). Αναλογιστείτε αν υπάρχουν συναισθήματα που προσπαθείτε να μειώσετε, να αγνοήσετε ή να αποκρύψετε επειδή θεωρείτε ότι δεν συμβαδίζουν με την εξιδανίκευση που περιβάλλει την ιδέα της μητρότητας. Αναλογιστείτε γιατί νιώθετε έτσι και εκφραστείτε αυθεντικά.
Βρείτε λίγα λεπτά για να μοιραστείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματα σας με τον σύντροφο σας ή με κάποιο άλλο αγαπημένο πρόσωπο. Προσπαθήστε να σκεφτείτε τρόπους με τους οποίους μπορείτε να δείξετε κατανόηση, αγάπη και συμπόνια στον εαυτό σας. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να νιώσει ότι είστε αρκετή. Ζητήστε βοήθεια και δεχτείτε τη βοήθεια που σας προσφέρεται. Όταν αυτό είναι εφικτό, επιτρέψτε στο εαυτό σας να ξεκουραστεί, να χαλαρώσει, να απολαύσει κάποια δραστηριότητα, που σας συνδέει με προηγούμενες πλευρές της ταυτότητας σας, έστω για μισή ώρα την εβδομάδα. Απευθυνθείτε στο υποστηρικτικό σας δίκτυο, κάντε συμμάχους τους αγαπημένους σας και εντάξτε τους στο πλάνο του πως θα τα βγάλετε πέρα, αντί να φορτώνεστε όλα τα βάρη μόνη σας.
Όταν το χρειάζεστε, απευθυνθείτε σε ειδικό για να λάβετε την κατάλληλη υποστήριξη που θα σας ανακουφίσει και θα σας βοηθήσει να απολαύσετε τη μητρότητα. Τα βγάζετε πέρα αξιοθαύμαστα καλά, νέες μαμάδες, όμως, δεν χρειάζεται να τα βγάζετε πέρα μόνες σας!
Φανή Χονδρού
PhD, M.Sc Ψυχολόγος & Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια