Οι κρίσεις πανικού είναι μια αιφνίδια αίσθηση έντονου φόβου ή άγχους που κοριφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά (περίπου 10’) και που συνοδεύεται από πολλά και έντονα σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυπαλμία, εφίδρωση, δύσπνοια. Πολλές φορές μάλιστα τα άτομα που βιώνουν μια κρίση πανικού νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο και/ή φοβούνται ότι παθαίνουν καρδιακή προσβολή ή πεθαίνουν.
Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε σε αυτό το σημείο την κρίση πανικού από την κρίση άγχους, καθώς πολλές φορές υπάρχει σύγχυση στις έννοιες. Η κρίση πανικού είναι ξαφνική, έχει πολύ γρήγορη ένταση, συνοδεύεται από πολλά και έντονα σωματικά συμπτώματα και διαρκεί λίγο. Αντίθετα η κρίση άγχους είναι σταδιακή, έχει πολύ αργή κορύφωση και δε συνοδεύεται απαραίτητα από έντονα σωματικά συμπτώματα. Όσον αφορά τη διάρκεια της είναι μεταβλητή και συνήθως μεγαλύτερη από αυτή της κρίσης πανικού.
Όλοι οι άνθρωποι “δικαιούνται” και είναι πιθανό να πάθουν μια κρίση πανικού στη ζωή τους. Εάν όμως κάποιος εμφανίζει επαναλαμβανόμενες και απροσδόκητες κρίσεις πανικού για τουλάχιστον 1 μήνα, οι οποίες συνοδεύονται από τουλάχιστον 4 από τα εξής συμπτώματα: ταχυκαρδία, εφίδρωση, τρέμουλο, δυσπνοια, αίσθημα πνιγμού, ναυτία, ζάλη, μούδιασμα, ρίγη, φόβο ότι θα πεθάνει ή θα τρελαθεί, τότε σύμφωνα με το DSM-V, το επίσημο διαγνωστικό εγχειρίδιο ψυχικών διαταραχών, έχει διαταραχή πανικού. Επίσης, για να θεωρηθεί ότι υπάρχει διαταραχή πανικού, τουλάχιστον 1 από τις κρίσεις πανικού θα πρέπει να συνοδεύεται από έντονη ανησυχία του ατόμου για επιπλέον κρίσεις πανικού ή για τις συνέπειες της ή/και να δημιουργεί μια αλλαγή στη συμπεριφορά του ατόμου που να σχετίζεται με την κρίση πανικού, όπως αποφυγές μερών, μέσων μεταφοράς και καταστάσεων που κατά το άτομο θα μπορούσαν να προκαλέσουν κρίση πανικού.
Δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη αιτιολογία ύπαρξης της διαταραχής πανικού. Ωστόσο η κληρονομικότητα, το φύλο, η ιδιοσυγκρασία, το γενετικό υπόβαθρο και κάποιοι περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν θεωρηθεί ότι μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση της συγκεκριμένης διαταραχής.
Η διαταραχή πανικού είναι μια αρκετά συχνή αγχώδης διαταραχή που εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες, και που μπορεί να εκδηλωθεί ήδη από την εφηβική ηλικία. Η πορεία της στη ζωή του ατόμου είναι χρόνια και είναι είτε σταθερή είτε με περιόδους έξαρσης και ύφεσης.
Όταν κάποιος παθαίνει μια κρίση πανικού, λόγω όλων των παραπάνω συμπτωμάτων συνήθως παγώνει και νιώθει ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι να βοηθήσει τον εαυτό του ή κάνει κάποια πράγματα μη βοηθητικά, όπως είναι να παίρνει πολύ γρήγορες και κοφτές ανάσες. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορεί κάποιος να κάνει εκείνη τη στιγμή για να βοηθήσει τον εαυτό του να διαχειριστεί αυτό που του συμβαίνει.
Το πρώτο που μπορείτε να κάνετε εάν πάθετε μια κρίση πανικού είναι να ρίξετε κρύο νερό στο πρόσωπο σας ή να βάλετε ένα παγάκι πάνω στον καρπό σας από την εσωτερική πλευρά του χεριού σας. Η απότομη έκθεση στο κρύο ερέθισμα σοκάρει αρχικά τον οργανισμό στρέφοντας αλλού την προσοχή, ακολούθως όμως επέρχεται ηρεμία. Στη συνέχεια μπορείτε να δοκιμάσετε να πάρετε ανάσες αλλά με αργό ρυθμό. Η εισπνοή του αέρα χρειάζεται να γίνεται από τη μύτη και η εκπνοή από το στόμα. Δοκιμάστε να κλείσετε τα μάτια σας ή να εστιάσετε το βλέμμα σας στο πάτωμα όση ώρα παίρνετε ανάσες. Πολύ βοηθητικό είναι να υπενθυμίσετε στον εαυτό σας ότι όλο αυτό που σας συμβαίνει είναι μια κρίση άγχους, ότι δεν κινδυνεύετε να πεθάνετε και ότι σταδιακά θα μειωθούν όλα τα συμπτώματα που νιώθετε.Άλλωστε η πραγματική θεραπεία έρχεται όταν εμπιστευτείτε τον εαυτό σας πως μπορεί να βιώσει κάθε αίσθηση με την βεβαιότητα; πως είστε ασφαλής.
Σαφώς η υποστήριξη ειδικού ψυχικής υγείας θα είναι καθοριστική για την αποτελεσματική διαχείριση και αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού.