Μέσα στο σκοτάδι σου ξεπροβάλει ένα φως που πιστεύεις ότι φωτίζει τη δική σου δυστυχία. Το φως αυτό έρχεται από την οθόνη του κινητού σου. Η ευτυχία απεικονισμένη και ζωγραφισμένη στα πρόσωπα των άλλων. Των άλλων που δεν είσαι εσύ. Των άλλων που είναι καλύτεροι, που είναι τυχεροί. Των άλλων που ζηλεύεις, των άλλων με τους οποίους συγκρίνεσαι και το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο. Υστερείς. “Αχ να είχα το σώμα της, αχ να είχα και εγώ σχέση, μακάρι να ήμασταν με τον σύντροφο μου τόσο ευτυχισμένοι και αγαπημένοι, μακάρι να πήγαινα και εγώ διακοπές, αχ και να ήμουν και εγώ τόσο πετυχημένος, μακάρι να είχα και εγώ ένα τόσο ήρεμο παιδί, αχ να με ήθελαν και εμένα τόσες, εγώ κάθομαι σπίτι και οι άλλοι διασκεδάζουν, έχουν παρέες και εγώ είμαι μόνος, τι ωραία σώματα που έχουν, εγώ είμαι χάλια, για να τους αρέσω πρέπει να βελτιώσω την εμφάνιση μου”.
Και κάπως έτσι αυτό που προβάλλεται γίνεται στόχος. Ένας στόχος που θεωρείται επιτεύξιμος. Μια ζωή αλώβητη από αποτυχίες, ατέλειες και στενοχώριες. Μια ζωή αλώβητη από τον ατελή άνθρωπο. Έτσι, η απογοήτευση πλημμυρίζει το άτομο. Μια απογοήτευση που έρχεται όταν θεωρούμε ότι είμαστε μακριά από αυτό που θα θέλαμε να είμαστε. Όταν δηλαδή το πραγματικό κυνηγάει ένα ιδανικό που είναι μακρινό και φευγαλέο. Και τι γίνεται άραγε όταν το ιδανικό αγγίζει το υπερρεαλιστικό;
Τι είναι όμως αυτό που βλέπουμε; Βλέπουμε μόνο τις στιγμές της χαράς. Δεν βλέπουμε τις στιγμές της στενοχώριας, του θυμού, της απομόνωσης, της βαρεμάρας, της απόγνωσης. Βλέπουμε μια χαρούμενη ξεκούραστη μαμά να κρατάει το παιδί της αγκαλιά. Δεν βλέπουμε τα ξενύχτια, τα κλάμματα, την κούραση, τον θυμό, την απόγνωση. Βλέπουμε ένα χαρούμενο ζευγάρι που είναι διακοπές. Δεν βλέπουμε τις στιγμές των τσακωμών, το γεγονός ότι ο ένας μπορεί να αγωνιά καθημερινά για την απόλυση από την δουλειά του. Βλέπουμε τις εξόδους και τα πάρτυ, δεν βλέπουμε τις στιγμές της βαρεμάρας ή της κούρασης. Άλλες φορές μάλιστα μπορεί να βλέπουμε και μια εικόνα εαυτού που δεν είναι απλώς μερική, αλλά είναι παραμορφωμένη. Ένα τέλειο πρόσωπο μακιγιαρισμένο και ένα σώμα χωρίς ατέλειες που έχει σμιλευτεί σε εφαρμογές. Βλέπουμε τη μάσκα αλλά όχι το πρόσωπο.
Ας καθίσουμε και από την άλλη πλευρά του τηλεφώνου. Μπορεί κάποιος να μπει σε αυτό το παιχνίδι παίζοντας με αυτούς τους κανόνες. Να νιώσει λοιπόν την ανάγκη να προβάλει μια πλευρά του εαυτού του που πιστεύει ότι θα γίνει αποδεκτή. Αν πιστεύει ότι ο πραγματικός του εαυτός δεν είναι αρκετός ή αρεστός, τότε μπορεί να μπει στη διαδικασία να αλλάξει τον εαυτό του μέσα από φίλτρα, να προβάλει μόνο μια πλευρά του ή να μπει σε έναν ρόλο. Να περιμένει να του γεμίσουν την εικονική καρδιά ελπίζοντας να γεμίσει και η δική του. Μα έτσι το πόρισμα θα είναι το ίδιο: “ο πραγματικός μου εαυτός δεν είναι αγαπητός”. Και κάπως έτσι συνεχίζεται ένας αδιάκοπος αγώνας προσποίησης… Επιπλέον, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα ιδανικό μέσο για άτομα που τους ελκύουν δραστηριότητες που ενισχύουν το “εγώ” τους καθώς τους δίνουν τη δυνατότητα να τονώσουν το “εγώ” τους μέσα από την άμεση ανατροφοδότηση από μεγάλο αριθμό ατόμων. Εκπληρώνεται έτσι μια ανάγκη για δεσμό με τους άλλους και επιβεβαιώνεται η αίσθηση του ιδανικού εαυτού.
Μπορείς λοιπόν να σκεφτείς την επόμενη φορά που θα συγκρίνεις τον εαυτό σου αν συγκρίνεσαι με κάτι πραγματικό ή με κάτι πλαστό. Αν αυτό που θέτεις στον εαυτό σου ως στόχο είναι κάτι που μπορείς να το πετύχεις, αν οι προσδοκίες σου είναι ρεαλιστικές ή αν βάζεις ως απαίτηση από εσένα κάτι άπιαστο και μη ανθρώπινο. Το σημαντικό λοιπόν είναι το πως ερμηνεύεις όσα βλέπεις. Έπειτα, αν πιστεύεις ότι δεν είσαι αρκετός/ή και συγκρίνεσαι ίσως χρειάζεται να στρέψεις το βλέμμα σου στον εαυτό σου και να αναζητήσεις τι σε έχει κάνει να δημιουργήσεις αυτή την εικόνα για τον εαυτό σου.
Επιμέλεια κειμένου:Φρόσω ΦωτεινάκηΣυμβουλευτική Ψυχολόγος, M.Sc.Ψυχοδυναμική ΨυχοθεραπεύτριαΣυγγραφή:
Γεωργία Βασσάλου
Ψυχολόγος, ΜScΓνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία
Βιβλιογραφία:
- Andreassen, C. S., Pallesen, S., & Griffiths, M. D. (2017). The relationship between addictive use of social media, narcissism, and self-esteem: Findings from a large national survey. Addictive behaviors, 64, 287-293.Marshall, T. C., Lefringshausen, K., & Ferenczi, N. (2015). The big five, self-esteem, and narcissism as predictors of the topics people write about in facebook status updates. Personality and Individual Differences, 85, 35–40.
- Ryan, T., & Xenos, S. (2011). Who uses Facebook? An investigation into the relationship between Big Five, skyness, narcissism, lonliness, and Facebook usage. Computers in Human Behavior, 27, 1658–64. Wang, J-L., Jackson, L. A., Zhang, D-J., & Su, Z-Q. (2012). The relationships among Big Five personality factors, self-esteem, narcissim, and sensation-seeking to Chinese University students ́ uses of social networking sites (SNSs). Computers in Human Behavior, 28, 2313–9.