Το Πάσχα είναι μια γιορτή γεμάτη συμβολισμούς, που συνδέεται με την ελπίδα και τη χαρά της Ανάστασης. Ωστόσο, για όσους έχουν βιώσει την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, αυτή η περίοδος μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Η προσμονή για οικογενειακές συγκεντρώσεις, το εορταστικό κλίμα και η γενική ευφορία που επικρατεί μπορεί να εντείνουν το αίσθημα της μοναξιάς, της θλίψης αλλά και του θυμού κάποιες φορές.
Το πένθος είναι μια προσωπική εμπειρία, χωρίς χρονικούς περιορισμούς ή προκαθορισμένες αντιδράσεις. Οι γιορτές, όμως, λειτουργούν σαν μεγεθυντικός φακός των συναισθημάτων μας. Μέσα στη χαρά των γύρω μας, η απουσία γίνεται πιο έντονη και μπορεί να προκαλέσει εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα σε αυτό που «πρέπει» να νιώθουμε και σε αυτό που πραγματικά βιώνουμε.
Για κάποιους, η διατήρηση των αναμνήσεων του αγαπημένου προσώπου μπορεί να φέρει παρηγοριά. Ένα μικρό προσωπικό τελετουργικό μπορεί να βοηθήσει στη σύνδεση με τις όμορφες στιγμές που μοιραστήκαμε μαζί του. Άλλοι βρίσκουν ανακούφιση στην απόσταση από τις παραδοσιακές γιορτές, επιλέγοντας να περάσουν αυτή την περίοδο με διαφορετικό τρόπο, αποφεύγοντας τις κοινωνικές συναναστροφές που μπορεί να τους πιέζουν συναισθηματικά.
Ο καθένας βρίσκει ανακούφιση με διαφορετικό τρόπο: για κάποιους, οι αναμνήσεις και τα προσωπικά τελετουργικά βοηθούν στη σύνδεση με το αγαπημένο πρόσωπο και για άλλους, η απομάκρυνση από το παραδοσιακό εορταστικό πλαίσιο προσφέρει ηρεμία. Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος να πενθεί κανείς. Το σημαντικό είναι να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να νιώσει χωρίς ενοχές, αποφεύγοντας προσποιήσεις για να «ταιριάξουμε» στο γενικό κλίμα.Παράλληλα, η αναζήτηση υποστήριξης από φίλους, συγγενείς μπορεί να προσφέρει σημαντική ανακούφιση. Το πένθος δεν έχει κανόνες, μόνο ανάγκη για σεβασμό και κατανόηση του εαυτού μας.
Επικοινωνία με κοντινά πρόσωπα
Είναι εξίσου σημαντικό να αναφέρουμε ότι η απώλεια δεν βιώνεται με τον ίδιο τρόπο από όλους, γι’ αυτό και η επικοινωνία με τα κοντινά μας πρόσωπα μπορεί να είναι περίπλοκη. Μερικές φορές, οι άλλοι μπορεί να μην γνωρίζουν πώς να συμπεριφερθούν ή τι να πουν, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει αμηχανία ή ακόμη και παρεξηγήσεις.
Αν κάποιος δεν νιώθει έτοιμος να συμμετάσχει σε γιορτινές εκδηλώσεις, μπορεί να πει:
“Φέτος είναι δύσκολη χρονιά για μένα, οπότε προτιμώ να περάσω το Πάσχα πιο ήσυχα. Σας ευχαριστώ για την κατανόηση.”
Αν θέλει να μιλήσει για τον εκλιπόντα αλλά φοβάται ότι οι άλλοι θα αποφύγουν το θέμα:
“Μου λείπει πολύ και θα ήθελα να μοιραστούμε κάποιες όμορφες αναμνήσεις μαζί του. Αν θέλετε, μπορούμε να πούμε κάτι για εκείνον στο τραπέζι.”
Αν κάποιος κάνει σχόλια όπως “Πρέπει να προχωρήσεις” ή “Πρέπει να χαίρεσαι τις γιορτές”, μπορεί να απαντήσει:
“Καταλαβαίνω ότι το λες με καλή πρόθεση, αλλά το πένθος είναι μια πολύ προσωπική διαδικασία και χρειάζομαι χρόνο για να προσαρμοστώ.”
Αν κάποιος αισθάνεται άβολα με την αμηχανία των άλλων, μπορεί να ξεκινήσει ο ίδιος τη συζήτηση, λέγοντας:
“Ξέρω ότι όλοι σκεφτόμαστε σήμερα τον/την. Ας θυμηθούμε μια στιγμή που μας έκανε να γελάσουμε ή να νιώσουμε όμορφα μαζί του/της.”
Η Μεγάλη εβδομάδα θεωρείται περίοδος πένθους και περισυλλογής, ενώ η Ανάσταση σηματοδοτεί την ελπίδα και την ανανέωση. Αυτή η μετάβαση από το σκοτάδι στο φως μπορεί να λειτουργήσει ως υπενθύμιση ότι η θλίψη και η χαρά συνυπάρχουν στη ζωή μας. Η αναγνώριση αυτή δεν σημαίνει ότι ξεχνάμε όσους έχουμε χάσει, αλλά ότι μαθαίνουμε να κουβαλάμε τη μνήμη τους με έναν διαφορετικό τρόπο.
Επιμέλεια άρθρου:
Φρόσω Φωτεινάκη
Συμβουλευτική Ψυχολόγος & Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια
Συγγραφή άρθρου:
Άννα Βαΐτση
Ψυχολόγος (MSc)
Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια