Η Ψυχολογική Πλευρά της Σεξουαλικής Ικανοποίησης
Ο γυναικείος οργασμός είναι μια πολύπλοκη εμπειρία καθώς η σεξουαλική ικανοποίηση δεν βασίζεται αποκλειστικά σε βιολογικές λειτουργίες αλλά επηρεάζεται βαθιά από ψυχολογικές και κοινωνικές μεταβλητές. Μελέτες δείχνουν ότι η σεξουαλική αυτοεκτίμηση, η χαλάρωση και η συναισθηματική σύνδεση με τον σύντροφο είναι καθοριστικοί παράγοντες για την επίτευξη του οργασμού (Graham et al., 2022). Αντίθετα, η αίσθηση ενοχής, η πίεση για «επιτυχία» στη σεξουαλική επαφή και η επιρροή των κοινωνικών προτύπων μπορεί να οδηγήσουν σε άγχος επίδοσης, μειώνοντας τελικά την ικανοποίηση.
Ενοχή & Άγχος απόδοσης
Η ενοχή που συνδέεται με τη σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να προέρχεται από θρησκευτικές ή πολιτισμικές πεποιθήσεις. Έρευνες δείχνουν ότι γυναίκες που έχουν μεγαλώσει σε συντηρητικά περιβάλλοντα τείνουν να αναπτύσσουν αρνητικές αντιλήψεις για τη σεξουαλικότητά τους, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά τους να απολαμβάνουν το σεξ και να φτάσουν σε οργασμό (Henderson et al., 2021).
Παράλληλα, πολλές γυναίκες αισθάνονται πίεση να «αποδώσουν» ή να ικανοποιήσουν τον συντρόφο τους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε άγχος επίδοσης. Έτσι, το άγχος της σεξουαλικής απόδοσης δεν επηρεάζει μόνο τους άνδρες αλλά και τις γυναίκες. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται “spectatoring” και αναφέρεται στη νοητική απόσπαση της προσοχής κατά τη διάρκεια του σεξ λόγω ανησυχιών για την εμφάνιση ή την απόδοσή τους. Μέσω της υπερβολικής αυτοπαρακολούθησης αποτρέπεται και ο επιθυμητός οργασμός (Davis et al., 2023).
Επίσης, οι γυναίκες νιώθουν ενοχές όταν εκφράζουν τις επιθυμίες τους ή αναζητούν ευχαρίστηση, κάτι που τις εμποδίζει να μιλήσουν ανοιχτά για το τι τους αρέσει ή φοβούνται πώς θα το εκλάβει ο σύντροφός τους (Tolman & Diamond, 2001). Η εσωτερίκευση αυτών των κοινωνικών στερεοτύπων δημιουργεί άγχος επίδοσης, το οποίο μειώνει την πιθανότητα οργασμού (Meston & Buss, 2007). Το σεξ δεν πρέπει να είναι ταμπού και είναι πιο απολαυστικό όταν και οι δύο σύντροφοι εκφράζουν ελεύθερα τις ανάγκες τους. Μελέτες δείχνουν ότι τα ζευγάρια με ανοιχτή επικοινωνία βιώνουν μεγαλύτερη ικανοποίηση και συναισθηματική σύνδεση (Costa & Brody, 2019).
Παράλληλα, η αντίληψη ότι ο ταυτόχρονος οργασμός αποτελεί «ένδειξη» καλής σεξουαλικής συμβατότητας μπορεί να οδηγήσει σε περιττή πίεση. Έρευνες δείχνουν ότι το να επικεντρώνεται κανείς στην προσπάθεια να φτάσει σε οργασμό μπορεί να μειώσει τη διέγερση και την απόλαυση, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο (Bancroft et al., 2003).
Τέλος, η κοινωνική διαμόρφωση των γυναικείων σεξουαλικών εμπειριών είναι έντονη. Οι γυναίκες συχνά λαμβάνουν αντικρουόμενα μηνύματα σχετικά με το σεξ, με την κοινωνία να ενθαρρύνει τη σεξουαλική ελκυστικότητα αλλά να στιγματίζει την ανοιχτή σεξουαλική έκφραση. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση και εσωτερικές συγκρούσεις (Meston & Buss, 2021).
Ο Οργασμός ως Παράγοντας Σεξουαλικής Ικανοποίησης
Παρόλο που η συχνότητα των οργασμών σχετίζεται με τη συνολική ευχαρίστηση από το σεξ, άλλοι παράγοντες, όπως η αυτοεκτίμηση, η συναισθηματική σύνδεση και η θετική στάση απέναντι στο σεξ, παίζουν καθοριστικό ρόλο (Costa & Brody, 2019). Οι γυναίκες που αισθάνονται άνετα να εκφράσουν τις σεξουαλικές τους ανάγκες και δεν αγχώνονται για το αν θα κορυφώσουν, τείνουν να απολαμβάνουν περισσότερο τις σεξουαλικές τους εμπειρίες (Brotto & Heiman, 2007).
Η Διάκριση Κολπικού και Κλειτοριδικού Οργασμού:
Μύθος ή Πραγματικότητα;
Η διάκριση μεταξύ κλειτοριδικού και κολπικού οργασμού έχει τις ρίζες της σε παλιότερες θεωρίες, όπως αυτές του Φρόυντ, ο οποίος θεωρούσε τον κλειτοριδικό οργασμό «ανώριμο» (Gerhard, 2000). Σήμερα, γνωρίζουμε ότι ο οργασμός στις γυναίκες προέρχεται κατά κύριο λόγο από τη διέγερση της κλειτορίδας, καθώς το εσωτερικό της τμήμα εκτείνεται εντός του κόλπου (Pfaus et al., 2016). Αυτή η τεχνητή διάκριση έχει συμβάλει στη δημιουργία προσδοκιών και ανασφαλειών στις γυναίκες σχετικά με το πώς «πρέπει» να βιώνουν την ευχαρίστηση.
Αυτοϊκανοποίηση και Ανακάλυψη Σεξουαλικής Απόλαυσης
Παρότι η αυτοϊκανοποίηση παραμένει ταμπού σε ορισμένες κοινωνίες, η επιστήμη δείχνει ότι αποτελεί βασικό στοιχείο της σεξουαλικής υγείας και αυτοπεποίθησης. Οι γυναίκες που είναι εξοικειωμένες με το σώμα τους μέσω της αυτοϊκανοποίησης, τείνουν να βιώνουν μεγαλύτερη σεξουαλική ικανοποίηση (Jannini et al., 2012) και περισσότερη ευκολία στην επίτευξη οργασμού.
Η εξερεύνηση του σώματος και των επιθυμιών μέσα από τον αυτοερωτισμό είναι σημαντική για τη σεξουαλική υγεία. Οι γυναίκες που γνωρίζουν τι τους ευχαριστεί έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στο να μοιραστούν αυτές τις πληροφορίες με τον σύντροφό τους, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα της σεξουαλικής τους ζωής (Jannini et al., 2012). Η αποδοχή της ως υγιούς πρακτικής είναι κρίσιμη για την ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη και την επίτευξη μιας ολοκληρωμένης σεξουαλικής ζωής.
Επιπλέον, η χρήση ερωτικών βοηθημάτων μπορεί να ενισχύσει τη σεξουαλική εμπειρία και να συμβάλει στη χαλάρωση, ειδικά όταν υπάρχει άγχος γύρω από τον οργασμό (Herbenick et al., 2010). Αντί να θεωρούνται ως «ανταγωνισμός» για τη σεξουαλική επαφή, μπορούν να λειτουργήσουν ως μέσα για να ανακαλύψει μια γυναίκα τι την ικανοποιεί και να το επικοινωνήσει με τον σύντροφό της.
Η σεξουαλική ικανοποίηση είναι κάτι πολύ περισσότερο από έναν απλό οργασμό – σχετίζεται με την αυτοπεποίθηση, την επικοινωνία και τη συναισθηματική σύνδεση. Η απελευθέρωση από τα κοινωνικά στερεότυπα και η ανοιχτή συζήτηση για τις επιθυμίες είναι καθοριστικοί παράγοντες για μια υγιή και απολαυστική σεξουαλική ζωή. Όταν οι γυναίκες αισθάνονται άνετα να εκφράσουν τι τους ευχαριστεί, αυξάνεται η πιθανότητα να βιώσουν μεγαλύτερη ικανοποίηση τόσο οι ίδιες όσο και οι σύντροφοί τους.
Επιμέλεια άρθρου:
Φρόσω Φωτεινάκη
Συμβουλευτική Ψυχολόγος & Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια
Συγγραφή άρθρου:
Άννα Βαΐτση
Ψυχολόγος (MSc) & Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια