Σύμφωνα με την επιστήμη, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εφευρέθηκαν με απώτερο σκοπό την ενίσχυση των ανθρωπίνων σχέσεων καθώς και την αλληλεπίδραση των ανθρώπων με μεγαλύτερη ευκολία. Η επικοινωνία και η σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων αποτέλεσε το έναυσμα για την απόκτηση μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε όλο και μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού μέχρι και σήμερα, όπου αποτελεί πλέον εξαίρεση η μη πρόσβαση σε αυτά. Και τώρα που – αν οχι όλοι – οι περισσότεροι έχουμε άμεση πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, άραγε έχει «καταπολεμηθεί» η μοναξιά;
Είναι γεγονός πως πλέον οτιδήποτε επιθυμήσουμε βρίσκεται ένα κουμπί μακριά: φλερτ, επικοινωνία, κοινωνική ζωή είναι μερικές απολαύσεις τις οποίες μπορούμε να τις βρούμε με μεγαλύτερη ευκολία- και πιο οικονομικά- μέσω των κοινωνικών δικτύων παρά στην καθημερινή ζωή. Η έκκριση της ντοπαμίνης (ορμόνη της χαράς) βρίσκεται πλέον «στο χέρι μας» με το πάτημα ενός κουμπιού αλλα ταυτόχρονα φαίνεται να είναι τόσο μακριά. Πιστεύουμε πως η αλληλεπίδραση με τους άλλους μέσω των κοινωνικών δικτύων ενδεχομένως να δημιουργεί τις κατάλληλες προυποθέσεις για κοινωνικοποίηση όμως επί της ουσίας μόνο αποξένωση δημιουργεί ανάμεσα σε εμάς και τον πραγματικό κόσμο. Υπάρχει η ψευδαίσθηση πως μέσω ενός μηνύματος , μιας αντίδρασης , ενός «like» βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή και σύνδεση με τους γύρω μας ενώ η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
Ομολογουμένως, υπάρχει η (ψευδ)αίσθηση πως όταν έχουμε αρκετούς ακόλουθους είτε αρκετά μηνύματα είμαστε αποδεκτοί και αρεστοί γεγονός το οποίο από μόνο του συμβάλλει στην όλο και πιο συχνή ενασχόλησή μας με τα κοινωνικά δίκτυα και τη βαθμιαία αποξένωση μας από τους γύρω μας. Πλέον το ενδιαφέρον εκφράζεται με αντιδράσεις και like ενώ η επικοινωνία έχει περιοριστεί σε emoji και gif. Επομένως οι άνθρωποι ως κοινωνικά όντα κι έχοντας την ανάγκη για επικοινωνία κι αλληλεπίδραση, προσπαθούμε να κάνουμε τα πάντα προκειμένου να λάβουμε αυτά τα «ψίχουλα» επικοινωνίας κι αποδοχής, ακόμα κι αν αυτό επιδρά αρνητικά στην ψυχοσύνθεσή μας. Βομβαρδιζόμαστε από τόσες πληροφορίες κι αλληλεπιδράσεις που μας είναι δύσκολο, έως κι ακατόρθωτο, να ακούσουμε αυτή τη φωνή μέσα μας που ξέρει καλά τι είναι αυτό που επιθυμούμε στην πραγματικότητα: σύνδεση, άγγιγμα, αγκαλιά, υποστήριξη, τρυφερότητα.
Η αλήθεια είναι πως είτε αναφερόμαστε στις φιλικές μας σχέσεις είτε στις ερωτικές, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο : όσο πιο πολύ επικοινωνούμε μέσω των κοινωνικών δικτύων τόσο πιο αποστασιοποιημένοι θα είμαστε τόσο από τον εαυτό μας όσο και από τους κοντινούς μας. Όσο τα social media μας «λύνουν» τα χέρια με το να δείχνουμε το ενδιαφέρον μας στους άλλους μέσω ενός μηνύματος τόσο θα βολευόμαστε σε αυτή την κατάσταση και θα αποφεύγουμε τις κοινωνικές συναναστροφές από κοντά. Άλλωστε, κάνουμε τα πάντα για να μη φανεί η ευαλωτότητά μας. Όσο μπορούμε να προσεγγίζουμε ανθρώπους πίσω από την ασφάλεια του πληκτρολογίου και της οθόνης, τόσο θα χάνεται το ενδιαφέρον μας να βγούμε έξω και να κάνουμε νέες γνωριμίες. Όσο θα παίρνουμε επιβεβαίωση από τις αναρτήσεις που κάνουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τόσο θα προσπαθούμε να βελτιώσουμε την εμφάνισή μας κι όχι το εσωτερικό μας. Όσο θα ξαπλώνουμε αγκαλιά με το κινητό μας τόσο δεν θα έχουμε χώρο για μια αληθινή αγκαλιά.
Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε οτι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εφευρέθηκαν για να εξυπηρετούν εμάς κι όχι για να υπηρετούμε εμείς αυτά. Άλλωστε, οποιοδήποτε μέσο χρησιμοποιείται προς όφελός μας κι όχι για να βλάψουμε είτε τον εαυτό είτε τους άλλους, μπορεί να είναι βοηθητικό. Όσο τα social media γίνονται ένα άνοιγμα στον κόσμο μας, θα είναι σύμμαχοί μας. Όσο γίνονται αποξένωση και μοναξιά, θα σχηματίζουν τη φυλακή μας.
Επιμέλεια άρθρου:
Φρόσω Φωτεινάκη
Συμβουλευτική Ψυχολόγος & Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια
Συγγραφή Άρθρου
Ειρήνη Μπισιώτη
Απόφοιτος του Εκπαιδευτικού Προγράμματος της Ελληνικής Αντλεριανής Ψυχολογίας.