Φαντάσου μια εικόνα – εσένα και το παιδί σου στο πάτωμα να γελάτε αυθεντικά, να συνδέεστε, να διασκεδάζετε, να χαλαρώνετε, να δημιουργείτε, να συγκινήστε και να μοιράζεστε στιγμές – αυτό είναι η μαγεία του playful parenting.
Παιδί και παιχνίδι πάνε μαζί. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί μαθαίνει και εξερευνά τον εαυτό, τους άλλους αλλά και τον κόσμο γύρω του. Έρχεται σε επαφή με τα συναισθήματά του, τα βιώνει, τα εκφράζει, τα παρατηρεί και σε ένα ασφαλές περιβάλλον μαθαίνει να τα ρυθμίζει. Παράλληλα, μπαίνει σε ρόλους, δημιουργεί ιστορίες, δοκιμάζει και μαθαίνει βιωματικά. Του δίνεται χώρος να αναλάβει δράση, να διεκδικήσει, να εξασκηθεί στα όρια και να σκεφτεί τρόπους επίλυσης προβλημάτων.
Τα παιχνίδια συμβάλλουν στην υγιή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Μέσα σε ένα πλαίσιο ασφάλειας, αλληλεπίδρασης και σύνδεσης μαθαίνουν να εμπιστεύονται τον εαυτό και τον κόσμο, να διαμορφώνουν αποθέματα για τις δύσκολες στιγμές και να εκτιμούν τον πολύτιμο εαυτό. Εκεί που τα λόγια δημιουργούν απόσταση, δυσκολία κατανόησης και αμηχανία, το παιχνίδι διαμορφώνει ένα πλαίσιο επαφής, σύνδεσης, οικειότητας και βιωματικής επεξεργασίας των καταστάσεων.
To playful parenting, δηλαδή η διαπαιδαγώγηση μέσω παιχνιδιού, απευθύνεται σε κάθε γονέα/ φροντιστή, σε εκείνους που ξέρουν να διασκεδάζουν και απολαμβάνουν τα παιχνίδια, σε εκείνους που είναι επιβαρυμένοι από τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας και δυσκολεύονται να βρουν χρόνο για απολαύσεις και χαλάρωση, σε εκείνους που έχουν χαμηλό ενδιαφέρον για τα παιχνίδια ή απλά βαριούνται. Το playful parenting προσκαλεί τον καθένα ξεχωριστά να βρει τον δικό του μοναδικό τρόπο παιχνιδιού με το παιδί του, μπαίνοντας στον κόσμο του παιδιού, παίζοντας με τους δικούς του όρους αυξάνοντας την εγγύτητα, την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη. Όταν βάζουμε το παιχνίδι στην καθημερινή μας επαφή με το παιδί, είναι σαν να αφουγκραζόμαστε τι πραγματικά χρειάζεται, ανοίγοντας ένα νέο κανάλι σύνδεσης και επικοινωνίας μεταξύ μας.
Μερικά tips προς τους γονείς/ φροντιστές για το παιχνίδι είναι:
- να είναι διαθέσιμοι και παρόντες στη στιγμή (φυσικά και συναισθηματικά) έστω και για λίγα λεπτά τη μέρα,
- να γελούν, να απολαμβάνουν, να συνδέονται με τη στιγμή,
- να είναι όσο αυθόρμητοι και δημιουργικοί θέλουν και μπορούν,
- να αφήνονται στη διαδικασία, να εμπιστεύονται πως τα παιδιά τους ξέρουν ακριβώς τι θέλουν να παίξουν,
- να αξιοποιούν το παιχνίδι και για δικό τους όφελος, για παράδειγμα ως εργαλείο αποσυμπίεσης,
- να είναι ανοιχτοί σε προτάσεις, ιδέες, ιστορίες,
- να υποστηρίζουν το παιδί να αξιοποιεί τη φαντασία και το δυναμικό του,
- να ξέρουν να ακολουθούν δίνοντας χώρο στο παιδί να πάρει πρωτοβουλίες και να αναλάβει δράση,
- να τολμούν να τσαλακωθούν, να πέσουν στο πάτωμα, να κυλιστούν, να χάσουν, να συμμετέχουν σε «ζαβολιές».
Ιδέες για playful parenting
Για παιδιά 0-12 μηνών:
- πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδραση, μιμήσεις εκφράσεων, χαμόγελα, γκριμάτσες (κάνε ό,τι κάνω)
- σωματικό παιχνίδι (αγκαλιές, σηκώματα – αεροπλανάκια, μασάζ)
- τραγούδια, μίμηση ήχων
- πολυαισθητηριακά παιχνίδια (ήχοι-μελωδίες, υφές, μυρωδιές, γεύσεις, εικόνες)
- peek a boo (να κρύβονται πίσω από αντικείμενα ή τα χέρια τους και να εμφανίζονται ξαφνικά “κούκου-τα”)
Για παιδιά 1-3 ετών:
- βιβλία
- σωματικά παιχνίδια (σηκώματα – αεροπλανάκια, αγκαλιές, κυλίσματα, τούμπες)
- παντομίμα
- παιχνίδια με μπάλες και τουβλάκια
- παιχνίδια με πλαστελίνες, άμμο, νερό και άλλα υλικά σπιτιού φιλικά για αυτές τις ηλικίες (messy play)
- μπουρμπουλήθρες, παιχνίδια στη μπανιέρα
- λούτρινα και μωρά
- κουζινικά και εργαλεία
Για παιδιά 3 και πάνω
- παιχνίδια σε εξωτερικό χώρο (παιδική χαρά, βόλτες στη φύση)
- σωματικά παιχνίδια (τρέξιμο, ποδήλατο, χορός)
- μαξιλαροπόλεμος
- κρυμμένος θησαυρός
- βιβλία
- συμβολικό παιχνίδι και παιχνίδια δραματοποίησης (φτιάχνουμε σενάρια και τα παίζουμε είτε με φιγούρες είτε με τα σώματά μας)
- παιχνίδια ρόλων, μεταμφιέσεις
- κουκλοθέατρο, γαντόκουκλες
- πάζλ
- ζωγραφική, κεραμική, χειροτεχνίες, κολάζ
- μαγειρική (φτιάχνουμε μαζί μια δική μας συνταγή)
- παντομίμα
- εισαγωγή παιγνιώδους επικοινωνίας και φαντασίας σε οποιαδήποτε δεξιότητα καθημερινής ζωής (ένδυση, απόδυση, πλύσιμο δοντιών, φαγητό, ρουτίνα ύπνου κλπ.)
Βιβλιογραφία:
Cohen, J. L. (2001). Playful parenting. An exciting new approach to raising children that will help you: nurture close connections, solve behavior problems, encourage confidence. New York: Ballantine Books.
Επιμέλεια άρθρου:
Φρόσω Φωτεινάκη
Συμβουλευτική Ψυχολόγος & Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια
Συγγραφή άρθρου:
Ελένη Πρωτόπαπα
Ψυχολόγος & Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια